Jakie korzyści i ryzyko wiążą się ze stosowaniem terapii zimnem po całkowitej endoprotezoplastyce stawu kolanowego?

Najważniejsze informacje

W porównaniu z placebo, terapia zimnem może zmniejszyć utratę krwi, natężenie bólu, poprawić zakres ruchu kolana i zmniejszyć krótkotrwały obrzęk po całkowitej wymianie stawu kolanowego (ang. total knee replacement, TKR). Mamy mniejszą pewność co do wpływu interwencji na konieczność przetaczania krwi, funkcjonowanie kolana, łagodzenie bólu, długość pobytu w szpitalu, jakość życia lub poziom aktywności. Chociaż dane naukowe były ograniczone, nie było większych obaw dotyczących ciężkich działań niepożądanych związanych z terapią zimnem.

Co to jest choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) i jak się ją leczy?

ChZS jest chorobą degeneracyjną chrząstki stawowej, np. stawów kolanowych. Może powodować ból, ograniczać funkcjonalność i pogarszać jakość życia. TKR może pomóc w tym schorzeniu w dłuższej perspektywie, ale skutki operacji w okresie rekonwalescencji (do 6 miesięcy po operacji) mogą powodować osłabienie i upośledzone funkcjonowanie. Terapia zimnem (krioterapia) polega na stosowaniu niskich temperatur na skórę otaczającą uraz lub miejsce operacji. Można ją wykonać za pomocą worków z lodem lub specjalistycznych urządzeń, które dostarczają schłodzoną wodę do obszaru wymagającego terapii.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy krioterapia wpływa na utratę krwi, natężenie bólu i funkcjonowanie kolana w ciągu 48 godzin po TKR.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których u pacjentów po TKR krioterapię porównywano z placebo. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy nasze zaufanie co do wiarygodności tych wyników, opierając się na czynnikach takich jak metodologia badań i liczba uczestników.

Czego się dowiedzieliśmy?

Uwzględniliśmy 22 badania kliniczne, w których osoby poddawane TKR otrzymywały jakąkolwiek formę terapii zimnem (łącznie z innymi zabiegami lub bez nich) i porównano ich wyniki z wynikami osób nieotrzymujących żadnej terapii zimnem. Łącznie było to 1839 osób w wieku od 64 do 74 lat. Interesujące nas wyniki dotyczyły fazy ostrej (w ciągu 48 godzin od zabiegu), ale niektóre badania obejmowały okres do 12 tygodni obserwacji.

Głównie wyniki

Utrata krwi

Utrata krwi była o 264 ml mniejsza u osób otrzymujących krioterapię do 13 dni po zabiegu operacyjnym.

• Pacjenci otrzymujący krioterapię stracili 561 ml krwi.

• Pacjenci nieotrzymujący krioterapii stracili 825 ml krwi.

Natężenie bólu (im mniejszy wynik tym mniejsze natężenie bólu)

U osób poddanych krioterapii odnotowano mniejsze o 1,6 punktu natężenie bólu (w skali od 0 do 10 punktów) po 2 dniach od zabiegu.

• Pacjenci poddani krioterapii ocenili u siebie natężenie bólu na 3,2 punktu.

• Pacjenci niepoddani krioterapii ocenili u siebie natężenie bólu na 4,8 punktu.

Przetoczenie krwi

W grupie otrzymującej krioterapię o 42% osób więcej wymagało przetoczenia krwi, czyli o 42 osoby więcej na 100, w okresie do 13 dni po zabiegu.

• 79 na 100 osób otrzymujących krioterapię wymagało przetoczenia krwi.

• 37 na 100 osób nieotrzymujących krioterapii wymagało przetoczenia krwi.

Zakres ruchu kolana

Zakres zgięcia (stawu kolanowego) był o 8,3 stopnia większy u osób otrzymujących krioterapię po opuszczeniu szpitala.

• Osoby poddane krioterapii osiągały zakres 71,2 stopnia zgięcia.

• Osoby niepoddane krioterapii osiągały zakres 62,9 stopnia zgięcia.

Funkcjonowanie kolana

Funkcjonowanie kolana było o 13,2 punktu lepsze, w skali od 0 do 100 punktów, w przypadku osób otrzymujących krioterapię, w 2 tygodnie po zabiegu.

• Osoby poddane krioterapii uzyskały wynik 88,6 punktu.

• Osoby niepoddane krioterapii uzyskały wynik 75,4 punktu.

Całkowita liczba działań niepożądanych

Wśród osób otrzymujących krioterapię o 0% osób więcej zgłosiło działania niepożądane, czyli 0 więcej na 100, do 30 dni po zabiegu.

• 2,7 na 100 osób zgłosiło działania niepożądane związane z krioterapią.

• 2,1 na 100 osób nieotrzymujących krioterapii zgłosiło działania niepożądane.

Rezygnacja z udziału w badaniach z powodu działań niepożądanych

Wśród osób otrzymujących krioterapię o 0% osób więcej wycofało się z badania z powodu działań niepożądanych związanych z krioterapią, czyli 0 więcej na 100, do 30 dni po zabiegu.

• 0,4 na 100 osób wycofało się z powodu działań niepożądanych związanych z krioterapią.

• 0,2 na 100 osób nieotrzymujących krioterapii wycofało się z powodu działań niepożądanych związanych z krioterapią.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Mamy niewielkie zaufanie względem danych naukowych wskazujących, że terapia zimnem może nieznacznie zmniejszyć utratę krwi, natężenie bólu i poprawić zakres ruchu stawu kolanowego po operacji. Nie mamy pewności, czy zmniejsza ona ryzyko przetoczenia krwi, poprawia czynność kolana, zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych lub przyczynia się do wycofania uczestników badania z powodu działań niepożądanych. Czynniki, które zmniejszyły naszą pewność, obejmują: wady związanie z projektem badania (uczestnicy nie zostali losowo przydzieleni do grup leczenia; niektórzy uczestnicy zrezygnowali z udziału w badaniu; uczestnicy mogli powiedzieć, jakie leczenie otrzymywali), brak wystarczającej liczby badań lub uczestników, aby mieć pewność co do wyników, oraz znaczne różnice między badaniami zarówno w wynikach, jak i przyjętych metodach.

Aktualność przedstawionych danych naukowych

Dane są aktualne do 27 maja 2022 r.