Najważniejsze informacje

· Wareniklina może pomóc rzucić palenie tytoniu na co najmniej 6 miesięcy. Dane naukowe wskazują, że lek ten działa zarówno lepiej niż bupropion, jak i zastosowanie jednego rodzaju nikotynowej terapii zastępczej (NTZ; np. tylko plastrów). Wskaźniki rzucania palenia dla warenikliny mogą być podobne do wskaźników uzyskiwanych przy jednoczesnym stosowaniu więcej niż jednego rodzaju NTZ (np. plastrów i gumy jednocześnie).

· Cytyzyna może pomóc rzucić palenie tytoniu na co najmniej 6 miesięcy. Może działać równie dobrze jak wareniklina, ale wyniki kolejnych badań naukowych mogą wykazać, że choć pomocna, może nie być tak samo skuteczna, co wareniklina.

· W przyszłych badaniach należy sprawdzić skuteczność i bezpieczeństwo stosowania cytyzyny w porównaniu z warenikliną i innymi lekami pomocnymi w rzucaniu palenia, a także zbadać podawanie cytyzyny lub warenikliny w różnych dawkach i przez różny okres czasu.

Czym są „częściowi agoniści receptorów nikotynowych”?

Palenie tytoniu jest niezwykle szkodliwe dla zdrowia. Dla osób palących, rzucenie palenia jest najlepszą rzeczą, jaką mogą zrobić, aby poprawić swoje zdrowie. Jednak dla wielu z nich rezygnacja z palenia jest trudna. Częściowi agoniści receptorów nikotynowych (ang. nicotine receptors partial agonists, NRPA) to rodzaj leków stosowanych w celu pomocy w rzuceniu palenia tytoniu. Pomagają one zmniejszyć objawy odstawienia, takie jak głód i nieprzyjemne zmiany nastroju. Zmniejszają również przyjemność, jakiej palacze zwykle doświadczają podczas palenia. Najszerzej dostępnym lekiem tego typu jest wareniklina. Innym podobnym lekiem jest cytyzyna. Mogą one powodować niepożądane skutki, takie jak mdłości i problemy żołądkowe, trudności z zasypianiem, nietypowe sny i ból głowy. Mogą one również prowadzić do potencjalnie ciężkich działań niepożądanych, takich jak myśli samobójcze, problemy z sercem i podwyższone ciśnienie tętnicze.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy stosowanie NRPA może pomóc rzucić palenie i czy powoduje niepożądane skutki. Chcieliśmy się dowiedzieć:

· ile osób przestało palić na okres minimum 6 miesięcy; oraz

· u ilu osób wystąpiły niepożądane skutki.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, które dotyczyły stosowania NRPA w celu pomocy w rzuceniu palenia. Osoby biorące udział w badaniach musiały zostać przydzielone losowo do grup otrzymujących jeden rodzaj NRPA albo inny rodzaj NRPA, placebo (lek podobny do NRPA, ale bez składników aktywnych), albo do grupy, w której nie stosowano żadnego leczenia. Musieli to być dorośli palacze tytoniu, którzy chcieli rzucić palenie.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 75 badań, w których NRPA porównywano z:

· placebo lub niestosowaniem leczenia;

· NTZ tj. plastrami czy gumą do żucia;

· bupropionem (innym lekiem pomagającym rzucić palenie);

· innym rodzajem NRPA;

· e-papierosami.

Najwięcej badań przeprowadzono w Stanach Zjednoczonych (28 badań). Inne badania przeprowadzono w różnych krajach na całym świecie, a niektóre w kilku krajach.

Głównie wyniki

Istnieje większe prawdopodobieństwo, że ludzie rzucą palenie na co najmniej 6 miesięcy stosując wareniklinę niż placebo (41 badań, 17 395 osób), bupropion (9 badań, 7560 osób) lub jeden z rodzajów NTZ, np. same plastry (11 badań, 7572 osoby). Prawdopodobieństwo zerwania z nałogiem może być takie samo, jak w przypadku osób stosujących ≥2 rodzaje NTZ np. plastry i gumy do żucia łącznie (5 badań, 2344 osoby).

Cytyzyna prawdopodobnie pomaga rzucić palenie większej liczbie osób niż placebo (4 badania, 4623 osób) i może być równie skuteczna jak wareniklina (2 badania, 2131 osób).

Na każde 100 osób stosujących wareniklinę w celu rzucenia palenia, 21 do 25 z nich może skutecznie rzucić palenie, w porównaniu z zaledwie 18 osobami na 100 stosującymi bupropion, 18 osobami na 100 stosującymi jedną formę NTZ i 20 osobami na 100 stosującymi ≥2 rodzaje NTZ. Na każde 100 osób stosujących cytyzynę w celu zerwania z nałogiem, 18 do 23 może z powodzeniem rzucić palenie.

Najczęstszym niepożądanym działaniem warenikliny są nudności, ale są one przeważnie łagodne lub umiarkowane i zwykle ustępują z czasem. Osoby przyjmujące wareniklinę prawdopodobnie obciążone są większym ryzykiem wystąpienia cięższych działań niepożądanych, które mogą skutkować hospitalizacją, jednak nadal występują rzadko (u 2,7% do 4% osób przyjmujących wareniklinę vs 2,7% osób niestosujących warenikliny) i mogą obejmować wiele działań niezwiązanych z warenikliną. Osoby przyjmujące cytyzynę mogą również być obciążone nieznacznie większym ryzykiem wystąpienia ciężkich działań niepożądanych w porównaniu z osobami, które jej nie przyjmują, ale w porównaniu z warenikliną jest to mniej prawdopodobne.

Jakie są ograniczenia zgromadzonych danych naukowych?

Dane naukowe, potwierdzające niektóre z naszych wyników, są bardzo wiarygodne. Jesteśmy przekonani, że wareniklina pomaga rzucić palenie tytoniu skuteczniej niż wiele alternatywnych leków. Jesteśmy mniej pewni innych wyników, ponieważ dane naukowe pochodzą z mniejszej liczby lub z niewielkich badań.

Sporo wyników sugeruje, że jeden rodzaj terapii jest skuteczniejszy lub wiąże się z mniejszą szkodliwością niż inny, jednak prawdziwy może być także wynik odwrotny.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 29 kwietnia 2022 r.